Rüzgarın Adı by Patrick Rothfuss
My rating: 5 of 5 stars

Mozart'ın müziği bittikten sonraki sessizlik de Mozart'tandır, derler. İyi bir kitap da bu etkiyi oluşturur. Sayfaları biter, okuması sürer. Rüzgarın Adı da kesinlikle "iyi kitap" kategorisine girebilecek türden bir kitaptı benim için. Neden derseniz, kitabın sayfaları biteli uzunca bir zaman geçmesine rağmen, okuması bitmiş değil gibi, ne devam eden diğer kitaplarıma geçebildim ne de yeni bir kitaba başlayabildim. Ta ki serinin ikinci kitabına, 2 güne yani, kendimi hazır hissedene kadar. Öncelikle bu yazıyı yazıp 'okumaya' bir son vermem icap ediyordu sanırım...

Rüzgarın Adı..

Bu kitapla daha doğrusu seri ile tanışmam J. K. Rowling'in çıkacak olan Harry Potter tiyatro oyununun kitabı hakkındaki yorumları okumamla oldu. Orda bir yorumda bahsi geçmişti ve merak edip listeme eklemiştim. 3. ve son kitabı çıkmadan seriye başlamak istemesem de merakıma yenik düştüm. İtiraf etmem gerekirse, keşke bu şekilde tanışmasaydım diyorum çünkü başlarda kesinlikle gereksiz bir kıyaslama yaparak olayın içine girmemi zorlaştırdım. Ta ki Tarihçi ile Kvothe karşılaşana dek, sızlanmalarım ve karşılaştırmalarım sürdü. Sonrasında ise hikayeler öyle bir içine çekti ki, yazar o dünyayı o kadar gerçekçi ve duygulu yansıttı ki, kıyaslamamdan utandım ve hata yaptığımın farkına vardım fazla geç olmadan.

Uzun zamandır hikayesi böylesine insanı sarıp sarmalayan, bazen gülümseten, bazen içini acıtan, bazen öfkeden deliye döndüren, heyecanlandıran, merak ettiren bir kitaba rastlamamıştım. Tıpkı arka kapakta Ursula K. Le Guin'in de dile getirdiği gibi; "Rothfuss, Rüzgarın Adı ile başlayan bu muazzam hikâyede nereye giderse gitsin iyi bir şarkıyı taşıması gibi bizi de yanında götürecek", o dünyanın bir parçası gibi, olayların gerçek ama görünmeyen bir tanığı olacaksınız. Bu söylediğimi kitabı okurken daha iyi anlayacaksınız eminim. Okurken Kvothe ile birlikte aynı acıları içinizde hissedip, aynı üzüntüyü ta kalbinizde yaşayıp, aynı mutluluğu aynı heyecanı aynı gülümsemeyi yüzünüzde hissedeceksiniz. Ve hatta bu son söylediğim size garip gelebilir ama tıpkı onun gibi rüzgarın adını ararken bulabilirsiniz kendinizi :) Zecharia Sitchin ile yolumuz bir kitabın sayfalarında kesiştiği günden bu yana, herşeyin bir ruhu olduğuna inananlardanım. Bir ruhu ve pek tabii bir ismi olduğuna... Bu nedenle rüzgarın adı, gayet olağan ve olması gereken birşey gibi geldi bana :)

Kitabın kalınlığı fantastik severler için problem olmayacaktır eminim. Evet kitap kalın ama betimlemeler insanın olayları içselleştirmesine ve hayal etmesine çok fazla katkı verdiğinden ben seviyorum açıkçası. Keşke daha da uzun olsaydı dedim kitap bittiğinde...

Son olarak çeviri hakkında birkaç şey söylemek istiyorum. Patrick Rothfuss ilk kitabı yani Rüzgarın Adı'nı 7 yılda tamamlamış. Bu emeğe bakılarak, çeviri ile tamamen veya kısmen yok edilebilecek emeğe, aynı kalite ile eşlik eden Çevirmen Cihat Karamancı'ya teşekkür etmeden geçmek haksızlık olurdu. Gerçekten güzel bir iş çıkarmış. Kitapta geçen şiirler, çocuk şarkıları (ki bu seride çocuk şarkıları fazlaca öneme sahip), yer adları, isimler ve genel olarak kitap dili çok güzeldi.

Bu yorumu okuyan, fantastik kurgu seven, kitaplarla bambaşka hayatlarda yaşama inanan insanlara bu kitabı tavsiye ediyorum.

Kitap adı: Rüzgarın Adı – Kral Katili Güncesi 1. Gün
Orijinal adı: The Kingkiller Chronicle: Day One
Yazar: Patrick Rothfuss
Çeviri: Cihan Karamancı
Yayınevi: İthaki Yayınları
Sayfa: 754
Baskı: 2011
Tür: Fantastik

Benjamin Button'ın Tuhaf Hikayesi by F. Scott Fitzgerald
My rating: 3 of 5 stars

Benjamin Button'ın Tuhaf Hikayesi'nin filmini fırsat bulup da izleyememiştim. Genelde kitaplar filmlere göre daha fazla ayrıntı içerdiğinden, okurken kendi karakterlerimi oluşturup, şekillendirip, yazarın replikleri ile önce kendi zihnimde tıpkı bir film izler gibi okumayı daha çok sevdiğim için, filmden önce kitabını okumak istedim. Ama kitap hemen bitiverdi, ne olduğunu anlayamadan. Sanki bir özetten okur gibi hissettim, ya da sanki daha önce okumuş birinden olay örgüsünü dinler gibi. 166 dklık filmde neler anlatıldı merak etmiyor değilim açıkçası :)

Kitaba geri dönersek; "dehşet verici varlık" yani Benjamin, 70'li yaşlarında dünyaya gözlerini açtığında, babasıyla hastaneden o gülünç kıyafetle ayrılmak zorunda kaldığında onun adına üzülmüştüm. Normal bir bebek gibi görünmesi için verilen uğraşlar, Benjamin'in kendisinden beklenildiği gibi hareket etmeye çalışması ve etrafındakileri mutlu etmeye çalışmasını izlemek hüzün vericiydi. Gençleştiği yıllara dair kitapta beklentileri karşılayacak bilgi yoktu bana göre. Bir cümleyle yıllar geçiştirilmiş, on sekizine geçiş yapılmış hemen. Okul kaydında başına gelenleri onun olayından ayrı düşünürsek, farklı olana yapılan muameleyi anlayabiliriz. Bu her zaman böyle değil midir sahi? Kendimizden birazcık farklı olana tahammülümüz var mı şu devirde bile, hangi coğrafyaya bakarsanız bakın. Anında bir dışlanmışlık hissi yaşatılmıyor mu itinayla?

Benjamin 50li yaşlarında bir görünümdeyken, 20 yaşındaki Hildegarde onunla olgunluğu için evlenmeyi seçmişti ve evlendi de. Tabi Benjamin yıllar geçtikçe gençleşirken, güzel eşinin kırışıklıkları artmış, gök mavisi gözleri ucuz çanak çömleği çağrıştırmaya başlamış, bal rengi saçları sıradan bir kahverengiye dönüşmüş, ve tabii ki eşi artık onu cezbetmez olunca...ne yaptı Benjamin, uzaklaşıp kendine başka uğraşlar bulmayı seçti... Burada hikayenin gidişatına oldukça sinirlendiğimi söylesem abartı olmaz galiba. Bu noktaya kadar Benjamin'in hayatının korkunç başlangıcı dolayısıyla o yılları çabucak geçirmesini dilerken, bu noktadan sonra yani 3 yıl aradan sonra eve döndüğünde eşi 40 yaşında kendi 30 yaşında görünümdeyken, o parti senin bu parti benim gezip tozarken, “Şuna bakın! Ne kadar yazık! Bu yaşta bir adam kırk beş yaşında bir kadınla evli. Karısından en az yirmi yaş genç olmalı.” derken insanlar, -1880 yılında anneleri ve babalarının da bu aynı uyumsuz çift hakkında yaptıkları yorumları unutmuşlardı. İnsanların unutması kaçınılmaz bir sondu her zaman- İşte tam bu noktadan sonra Benjamin'e sinir olmaya başladım. Çünkü "Bu lezzetli kremanın içinde bir tek sinek vardı, karısıyla insan içine çıkmaktan nefret ediyordu. Hildegarde ellisine yaklaşmıştı ve görünümü kendini gülünç hissetmesine neden oluyordu..." Kendi 50 yaşında gibi görünürken eşinin kendinden 30 yaş genç olması hiç problem değildi tabi... Neyse ki sonraki yaşadığı can sıkıcı olaylarla biraz keyiflendim :))
Yaşı ilerledikçe yani gençleştikçe Benjamin, torunuyla birlikte anaokuluna gidiyor. Daha sonra da bir bakıcı tarafından bebek halini almış şekilde beşikte sonsuz uykusuna dalıyor. Kitap bu şekilde sona erdi. "Her şey karardı..."

Kitap bittikten sonra zamanın sınırları ve akışı ile ilgili düşündürdü. Yaşadığımız an, zaman çizgisinin neresinde? Zamanı akıp giden bir çizgi gibi düşünmek hataların en büyüğü belki de. İnsan doğar, büyür, yaşlanır ve ölür ya da insan yaşlı doğar, gençleşir, çocuklaşır ve ölür. İkisi de aynı şeye çıkıyor sanki. Yapılan hatalar, kazanılan deneyimlerin yaşla ilişkilendirilmesine karşı çıkmış sanki yazar. 20 yaşında bir gencin 70 yaşında birinden daha fazla görmüş, geçirmiş, deneyimlemiş olması ihtimali yok mudur? Yani bir insan yaşlıysa deneyimlidir, gençse tecrübesiz demek hatalı bir çıkarım olmaz mı? Ve tabi bir de şu mevzu var. Hani hep deriz ya şimdiki aklım olsaydı şöyle yapmazdım gibi şeyler. Borges’in seksenli yaşlarını sürerken yazmış olduğu “Anlar” şiiri tam da bu meseleye dokunuyor sanki.

“Eğer, yeniden başlayabilseydim yaşamaya,
İkincisinde, daha çok hata yapardım.
Kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım.
Neşeli olurdum, ilkinde olmadığım kadar,
Çok az şeyi
Ciddiyetle yapardım.. ”

diye başlayan

“Eğer yeniden başlayabilseydim,
İlkbaharda pabuçlarımı fırlatır atardım.
Ve sonbahar bitene kadar yürürdüm çıplak ayaklarla.
Bilinmeyen yollar keşfeder, güneşin tadına varır,
Çocuklarla oynardım, bir şansım olsaydı eğer.
Ama işte 85’indeyim ve biliyorum…
ÖLÜYORUM… ”

dizeleriyle biten şiirdeki artık işin sonuna gelinmişlik havası ve yeniden yapılabilmesinin imkansızlığını düşünürsek bu kitapla beraber, sorumuza yanıt olabilir. Bu şekilde yazabilmenin, veya şimdiki aklım olsa böyle yapmazdım, şöyle yapardım diyebilmenin anahtarı deneyimlerin ta kendisi. Bu yüzden Benjamin 70 yaşında doğmuş olsa da yaptığı hataları deneyimden yoksunluğa bağlayabiliriz. Yani yaşamı sondan da yaşasak, baştan da yaşasak aynı yere çıkıyor.

Kitapla ilgili bu düşüncelerden sonra en yakın zamanda pek övülen filmini izleyip bu yorumun altına ekleme yapmak istiyorum. Bakalım filmde nasıl işlenmiş bu kısa hikaye :)


View all my reviews

Yıllarca bu kitabın varlığından bihaber yaşadım. Küçükken okumuş olsaydım belki de şu anki yorumum daha farklı olabilirdi. Hayatımın akışını değiştirdiğini, beni ben yapan kitaplardan biri olduğunu söyleyebilirdim pek çok kişi gibi. Ama ne yazık ki bu kitapla tanışmam da epey geç bir yaşta oldu. Tıpkı martı Jonathan gibi küçük kara balık da insana cesaret veren, merak ettiren, sorgulatan, hayallerin peşinden koşmanın ne demek olduğunu ve ne denli güçlüklerle başa çıkmayı gerektirdiğini gösteren bir "arkadaş" oldu benim için. Değerli bir arkadaş ve hatta dost oldu... Belki çocuk yüreğimde heyecana yol açmadı, açamadı. Belki o halimde ilk okuduğum kitap olmasını çok isterdim ama olamadı... O yaşlarda bilirsiniz ya işte, biraz acımasız olabiliyor çocuklar. Küçük kara balığı pelikanın torbasında öldürmeye çalışan ve dramatik bir sonla mideye iniveren balıklardan olmadığım için kendimi şanslı hissetmeliyim belki de...

Belki küçük kara balık kadar cesur olmadım hiçbir zaman, özgürlüğün nasıl birşey olduğunu, kararlılığı, vazgeçmemeyi, hayatın sadece rahat bir yatak ve yemek içmekten ibaret olmadığını, keşfedilmesi gereken şeyler olduğunu, korkmamayı küçük kara balığımızdan öğrenmedim. Ama yine de bu yaşımda da olsa okumuş olduğum için mutluyum... Hiç okumadan ölüp gitmek istemezdim doğrusu :)

İşte tam da bu nedenlerden dolayı, benim çocukluk kahramanım olamadı belki ama başka çocukların olsun isterim. Hediye etmeli, okutmalı, okumalı ara ara. Okumalı ki unutmayalım, içinde bulunduğumuz dünya gördüklerimizle sınırlı değil. Cesaretle çıktığımız yolda neler göreceğimizi, kimlerle nasıl engellerle karşılaşacağımızı, hangi korkularla yüzleşmek gerekeceğini, nelerin üstesinden nasıl gelinir, yolculuğa çıkmadan bilemeyiz.

Ve tabi ki kendimizle özdeşleştirdiğimiz küçük kırmızı balıktan söz etmeden bitirmek kesinlikle olmazdı!
Onun nasıl ki diğer balıklar mışıl mışıl uyumaya gittiğinde gözüne uyku girmediyse, bizim de uykumuz kaçıvermeli artık, bunca yıl uyuduğumuz yetmeli sanki :)

Bir küçük kara balık olamasak da, artık o küçük kırmızı balığın düşünceli ve meraklı haline bürünüp, keşfe çıkmalıyız diyerek sözlerime son vermek istiyorum.
Bir gün herkesin düşlediği denizine kavuşması dileğ




Küçük Kara Balık - Samed Behrengi
Tür: Destanlar ve Masallar
Goodreads Puanı: 4.07Orijina Adı: ماهی سیاه کوچولو
Sayfa Sayısı: 55
Baskı Yılı: 1999
Çeviri: Haşim Hüsrevşahi
Resimleyen: Mehmet Sönmez
Yayınevi: Can Çocuk Yayınları
Samed Behrengi(1939-1968), İranlı bir yazar. On bir yıl İran’ın Azerbaycan kesiminde köy köy dolaşarak öğretmenlik yaptı. Öğretmenken bile öğrenciliği bırakmadı: Halkın dilinde dolaşan masalları, söylenceleri derledi, yorumladı, yeniden yazdı.1968 yılının Eylül ayında, daha 29 yaşındayken, Aras Irmağı kıyısında ölüsü bulundu. Yüzerken boğulduğu söylendisi yayıldıysa da buna kimse inanmadı. Çünkü Samed Behrengi, yazdığı masallarla, ülkesinin başına çöreklenmiş Şahlık düzenini açık açık eleştiriyor, her türlü baskı yönetimine karşı çıkıyordu. Küçük Kara Balık, onun yalnızca İran’da değil, dünyanın pek çok ülkesine tanınıp sevilmesine yol açmış bir ölümsüz kitaptır.